Vragen & antwoorden voor opvangouders

De missie van Simba Familiezorg is kinderen tot 18 jaar voor wie het thuis onveilig is samen met hun broers en/of zussen tijdelijk op te vangen in een gezinshuis of pleeggezin, en door intensieve familieondersteuning kinderen weer veilig naar huis te laten terugkeren. In de periode die de kinderen in het gezinshuis of pleeggezin wonen kunnen zij en hun ouders tot rust komen na een moeilijke tijd. Bij de aanpak van hun problemen bieden we het gezin intensieve familiebegeleiding. Terwijl de kinderen in het opvanggezin zijn werken de ouders aan duurzame oplossingen, samen met mensen uit hun netwerk en met het Simba-team.

De belangrijkste doelen zijn:

• De veiligheid van het kind in de thuissituatie herstellen, waardoor hereniging van het kind met zijn of haar gezin mogelijk is
• Het gezin versterken en familierelaties herstellen
• Het kind in de periode die het niet thuis woont een stimulerende, veilige opvang bieden, in een kleinschalige gezinsomgeving
• Broertjes en zusjes tijdens de uithuisplaatsing samen opvangen
• De opvang en uithuisplaatsing van het kind zo kort mogelijk houden
• Een duurzaam, stabiel perspectief bieden aan kinderen en hun ouders

Simba Familiezorg is een initiatief van SOS Kinderdorpen in Nederland. Het programma loopt van 2018 tot 2022 en is mogelijk dankzij financiële steun van de Nationale Postcode Loterij.​ Onze samenwerkingspartners zijn:

• Gezinshuis.com is als strategische partner verantwoordelijk voor de werving, selectie en begeleiding van gezinshuisouders. Pleegzorgorganisaties doen de screening van pleegouders.
• Eigen Kracht Centrale: deze organisatie ondersteunt het Simba-team bij het verbinden van gezinnen met hun (sociale) netwerk. Dit helpt ouders zelf de regie over hun leven te nemen en hun thuissituatie te herstellen.
• Stichting Jeugddorp De Glind is een gerenommeerde aanbieder van jeugdhulp en vanuit die rol verantwoordelijk voor de implementatie van zorg en veiligheid voor de kinderen.
• Andere jeugdhulpaanbieders die net als De Glind verantwoordelijk (willen) zijn voor de zorg aan kinderen.

Simba Familiezorg richt zich op:

• Kinderen tot 18 jaar die (tijdelijk) niet veilig bij hun ouders kunnen wonen, maar voor wie terugkeer mogelijk is.
• Ouders die zich, na een herstelperiode, willen inzetten om hun thuissituatie te veranderen, zodat kun kinderen daar veilig kunnen wonen.
• Ouders die bereid zijn intensieve begeleiding te accepteren voor hun gezin.
• Ouders die een stabiele leefsituatie zoeken voor hun kinderen voor de lange termijn; thuis, en als dat niet lukt binnen het netwerk van het gezin of in een gezinshuis.

Allereerst de ouders van de kinderen die tijdelijk bij jullie wonen. Met hen heb je intensief contact over de zorg en opvoeding. Het doel is namelijk dat de kinderen uiteindelijk teruggaan naar huis, als het daar veilig is voor ze.

Binnen het Simba-team werk je samen met de familiebegeleider van het gezin, een gedragswetenschapper en mogelijk een gezinsbeschermer of voogd. Met hen bespreek je hoe het met de kinderen gaat en wat ze nodig hebben voor herstel van de familierelaties. De gedragswetenschapper legt in samenspraak met het kind en de ouders afspraken en doelen vast in een familieplan en ondersteunt hen bij het bereiken van die doelen. De gedragswetenschapper kan jou waar nodig ook begeleiding bieden bij de opvoeding en zorg.

Een medewerker van Gezinshuis.com ondersteunt je bij het starten van je onderneming als gezinshuis. Deze organisatie zorgt bovendien voor het kwaliteitskader waarmee je gaat werken, zodat je voldoet aan alle wet- en regelgeving rond gezinshuizen. Als je pleegouder bent, krijg je ondersteuning vanuit de pleegzorgorganisatie.

Een traject van opvang en begeleiding duurt in principe 1,5 tot 2 jaar. Afhankelijk van de situatie kan het korter of langer zijn. Soms blijkt al na enkele maanden of er kans is op terugkeer. Zo ja, dan gaan de kinderen geleidelijk aan vaker naar huis – eerst voor bezoek en later bijvoorbeeld geregeld een weekend. Nadat ze volledig zijn teruggekeerd biedt het Simba-team nog enkele maanden nazorg. Lukt terugkeren (nog) niet, dan blijven de kinderen mogelijk langer in het gezinshuis of pleeggezin. Uiteraard gebeurt elke ingrijpende beslissing in overleg met alle betrokkenen.

Veel van de administratie rond de zorg gebeurt in overleg met de zorgprofessionals. Zo heeft ieder kind een individueel plan en elk gezin een familieplan. Daarin staat wat ieder wil doen om te zorgen voor een veilige thuissituatie. De Eigen Kracht Conferentie, met daarin alle acties, doelen en afspraken, vormt de basis voor het familieplan. Dit plan wordt opgeslagen in het elektronisch cliëntendossier. Je rapporteert per kind over zijn of haar ontwikkeling en stemt met de zorgaanbieder af hoe vaak je dit doet, meestal wekelijks.

Ben je bij Simba Familiezorg betrokken als pleegouder, dan ontvang je via de pleegzorgorganisatie waaraan je verbonden bent een pleegzorgvergoeding. De administratie daarvoor regel je met de betreffende organisatie. Voor een gezinshuis voer je als zelfstandig ondernemer zelf de administratie. Hierbij krijg je begeleiding van Gezinshuis.com. Omdat je werkt met maatschappelijke gelden, ben je verplicht inzicht te geven in hoe je deze besteedt – zoals elke zorgorganisatie in Nederland de maatschappelijke jaarverantwoording van het ministerie van VWS moet invullen. Vanuit Gezinshuis.com werk je ook aan het zichtbaar maken van de kwaliteit van de zorg. Je houdt hiervoor een aantal zaken bij in het kwaliteitssysteem van Gezinshuis.com, waardoor je voldoet aan het Keurmerk Gezinshuizen.

Ja, dat kan, als je huis voldoende ruimte biedt om kinderen op te vangen in een veilige, warme omgeving die geschikt is voor hun leeftijd.

Simba Familiezorg wil kinderen een liefdevol, veilig thuis bieden waar ze tot rust kunnen komen en zich kunnen ontwikkelen. Daarbij hoort in principe dat ieder kind dat je opvangt een eigen slaapkamer heeft. Soms kan er vanuit de zorg een reden zijn om broertjes en zusjes juist bij elkaar te laten slapen. Dat gebeurt dan in overleg met het Simba-team.

In de periode die de kinderen bij jullie wonen, regel jij de inkopen voor eten en drinken. Tijdens het zorgtraject blijven de ouders nauw betrokken bij hun kind. Daarom is het belangrijk dat je met hen afstemt wie wat koopt op het gebied van kleding, sporten, verjaardagen enzovoort. Idealiter zijn de ouders verantwoordelijk voor kleed- en zakgeld. Of dat in de praktijk lukt, hangt af van hun financiële situatie.

Aanschaf van meubilair voor de kinderen neem je op in je financiële plan. Als opvoeder in een gezinshuis ben je een zelfstandig ondernemer die zijn of haar eigen jaarbegroting maakt. Pleegouders krijgen hiervoor mogelijk (deels) een vergoeding via de pleegzorgorganisatie.

De ouders zijn verantwoordelijk voor de schoolkeuze zolang zij het gezag hebben voor hun kind. Uitgangspunt is dat de te kiezen school past bij de (leer)mogelijkheden en wensen van het kind. Omdat een traject van Simba Familiezorg gericht is op terugkeer naar huis, gaan kinderen bij voorkeur naar hun eigen school of een school zo dicht mogelijk in de buurt van hun ouders. Aan de andere kant moet de locatie ook voor jullie als tijdelijke opvoeders makkelijk bereikbaar zijn. In korte tijd diverse keren van school wisselen is ongunstig voor de ontwikkeling van kinderen. Daarom is het belangrijk dat jullie met de ouders overleggen over de best passende school.

Voor kinderen jonger dan vier jaar zijn er verschillende opties. Doorslaggevend in de keuze voor dagopvang is dat zij op een liefdevolle, veilige plek verblijven. Het kan zijn dat ze het meest behoefte hebben aan individuele aandacht van een of twee vertrouwde volwassenen. In dat geval zoeken we een gezinshuis of pleeggezin waarvan de opvoeders de mogelijkheid hebben het kind dagelijks bij zich te houden. De keuze hangt dus af van de gezinssituatie.

De ouders blijven tijdens het traject nauw betrokken bij het dagelijks leven van hun kinderen. Daarom is het belangrijk dat zij hun kinderen regelmatig zien en activiteiten met ze kunnen ondernemen. Als tijdelijke opvoeder maak je hierover afspraken met de ouders en daarbij kun je natuurlijk je eigen wensen aangeven. Ook het Simba-team besteedt in het familieplan aandacht aan het contact met de ouders. Gaandeweg kunnen de afspraken veranderen, de kinderen zijn bijvoorbeeld vaker bij hun ouders als het thuis beter gaat. Ook over verjaardagen en feestdagen maken jullie onderling afspraken.

Als de jeugdbescherming dan wel de kinderrechter bij een gedwongen plaatsing (of de ouders en het Simba-team bij een vrijwillige plaatsing) inschatten dat het thuis op de lange termijn onveilig blijft voor de kinderen, wordt in gezamenlijk overleg een alternatieve oplossing gezocht. Mogelijk kunnen de kinderen in het pleeggezin of gezinshuis blijven, of misschien is plaatsing bij een familielid een optie.

Voor school, sporten, doktersbezoek, gezinsuitjes en andere activiteiten ga je op pad met de kinderen. In de stad kun je veel plekken makkelijk met de fiets of het openbaar vervoer bereiken, in buitengebieden ben je voor langere afstanden eerder aangewezen op vervoer per auto. Een rijbewijs is in dat geval handig, maar je hoeft niet per se zelf een auto te hebben.

Dat hangt af van je persoonlijke situatie. Zo kunnen woonlasten sterk variëren per locatie. Aan de hand van de business case gezinshuizen van Gezinshuis.com kun je rekenen met de bedragen die voor jullie gelden. Een modaal inkomen op basis van één kostwinner is het uitgangspunt bij vier opgenomen kinderen. Voor pleegzorg ontvang je een pleegvergoeding, deze wordt niet gezien als inkomen door de Belastingdienst. De actuele bedragen vind je onder andere bij het Nibud.

Ja, over de dagvergoeding heb je als gezinshuisouder volledige zeggenschap. De vergoeding is bedoeld voor het verblijf van de kinderen en tegelijk je inkomen. Omdat je je uitgaven voor het gezinshuis moet verantwoorden, is het belangrijk dat je inzichtelijk maakt dat je het geld op de juiste manier besteedt. Pleegouders ontvangen een pleegvergoeding om te besteden aan opvoeding en zorg. De pleegzorgorganisatie kan voorwaarden hanteren voor de besteding.

Voor de opvang van een kind ontvang je een dagvergoeding als het gaat om een gezinshuis, of bij pleegzorg een pleegvergoeding. In deze vergoeding zijn in principe alle reguliere kosten meegenomen, zoals verblijf en eten. Voor bijzondere kosten – denk aan een schoolreis, laptop of fiets – kom je bij pleegzorg mogelijk in aanmerking voor een regeling via de pleegzorgorganisatie. Voor gezinshuisouders geldt dat zij alle kosten uit de dagvergoeding betalen.

De familiebegeleider besteedt tijdens het hele traject anderhalve dag per week aan begeleiding van de ouders. Mogelijk zijn daarvoor ook bezoeken in het pleeggezin of gezinshuis nodig, dat gaat dan in overleg met jullie.

Gezinshuisouders krijgen een aantal keren per jaar bezoek van hun vaste contactpersoon van Gezinshuis.com. Als je op praktisch of zakelijk vlak vragen hebt, kun je ook bij hem of haar terecht. Bij zorginhoudelijke vragen staat het Simba-team voor je klaar. Dat laatste geldt eveneens voor pleegouders. Hoe vaak zij contact hebben met de pleegzorgorganisatie hangt af van de werkwijze van die organisatie.

De gedragswetenschapper van het betreffende traject is bereikbaar bij crisissituaties buiten kantoortijden.

Nee, als je een gezinshuis hebt, ben je zelfstandig ondernemer. Vangen jullie als pleegouders kinderen op, dan zijn jullie verbonden aan een pleegzorgorganisatie, maar aan de opvang zit geen dienstverband vast.

Als (professionele) opvoeder heb je specifieke competenties en kennis nodig om kinderen tijdelijk een liefdevolle, veilige omgeving te kunnen bieden:

• Je hebt een sensitieve, responsieve en positieve manier van opvoeden, zodat je een veilige (gehechtheids)relatie kunt opbouwen met het kind.
• Je biedt het kind een correctieve (gehechtheids)ervaring.
• Je houdt er rekening mee dat het opbouwen van (gehechtheids)relatie moeizaam kan gaan. Dat vereist meer dan ‘gewone’ opvoedingsvaardigheden.
• Je kunt omgaan met kinderen die afwijkend of geen hechtingsgedrag vertonen.
• Je bent bereid nauw samen te werken met de ouders van het kind en met hulpverleners.
• Jonge kinderen die een voor hen vertrouwde volwassene verliezen, blijven soms ‘hangen’ in die ontwikkelingsfase. Je bent in staat hiermee om te gaan.
• Je vervult de huishoudelijke taken die bij de opvang horen.
• Je voert de administratie rond de opvang van de kinderen en bent in staat financieel overzicht te houden.

Als gezinshuisouder ben je zelf verantwoordelijk voor het vinden van ondersteuning, maar je staat natuurlijk niet alleen. Je bent verbonden aan het Simba-team via Gezinshuis.com en die organisatie heeft veel ervaring met en expertise over familiegerichte hulpverlening aan gezinnen. Via je contactpersoon bij Gezinshuis.com kun je bijvoorbeeld in contact komen met andere gezinshuisouders om ervaringen uit te wisselen. Voor vragen over het ondernemerschap kun je terecht bij de coördinator van Gezinshuis.com. Ben je pleegouder, dan is de pleegzorgorganisatie waaraan je verbonden bent je aanspreekpunt voor ondersteuning.

De kracht van dit project zit in het aanbieden van een kleinschalig, regulier gezinsleven. Als (professionele) opvoeder in een gezinshuis of pleeggezin heb je de kennis, competenties en persoonlijkheid om kinderen een liefdevol, veilig thuis te geven. Bij die rol hoort een zekere autonomie en onafhankelijkheid om de opvang op je eigen manier in te vullen. De Simba Familiezorg-methodiek vormt de basis voor je handelen en voor de kwaliteit van de zorg. Verder werk je nauw samen met de ouders, hun sociale netwerk en de professionals uit het Simba-team. Dat vereist zowel een transparante manier van werken als heldere communicatie.

Bij de start van de samenwerking teken je een overeenkomst waarin de wederzijdse rechten en plichten vastliggen. We verwachten dat (professionele) opvoeders zich voor minimaal 2 jaar committeren, zodat wij gezinnen die we begeleiden continuïteit kunnen bieden. Aan voortijdig stoppen zijn (financiële) consequenties verbonden.

Voor de continuïteit en de kwaliteit van de zorg voor de kinderen is het belangrijk dat de gezinshuisouder continu beschikbaar is, want het opvangen van kinderen is voor hem of haar werk waarmee hij of zij als ondernemer een inkomen verwerft. In principe is het mogelijk een baan naast de zorg te hebben, zolang dat jullie beschikbaarheid niet belemmert.

Als gezinshuis- of pleegouder neem je tijdelijk de dagelijkse zorg voor kinderen op je. Omdat zij een intensief hulpverleningstraject volgen, besteed je veel tijd aan begeleiden en werk je nauw samen met de ouders en professionele zorgverleners. Dat heeft invloed op je dagelijks leven en op je algehele privésituatie. Daarom vragen we je ingrijpende beslissingen of gebeurtenissen in je persoonlijke leven te bespreken met het Simba-team.

Als gezinshuis- of pleegouder voor Simba Familiezorg ben je 24/7 opvoeder. Dat betekent dat de kinderen in de periode die ze bij jou wonen deel uitmaken van je dagelijks leven. Daar horen familieactiviteiten bij en mogelijk ook vakanties. De ouders houden een belangrijke rol, daarom is het belangrijk dat jullie onderling afstemmen bij wie en aan welke activiteiten de kinderen meedoen.

In de periode die de kinderen in jouw gezin doorbrengen, ben je 24/7 hulpverlener. Daar horen in principe ook vakanties bij. Het doel van de zorg is dat de kinderen uiteindelijk teruggaan naar huis. Daardoor is het waarschijnlijk dat zij later in het traject een deel van de tijd bij hun ouders doorbrengen. Dan is er ruimte om met je eigen gezin weg te gaan voor een weekend of (korte) vakantie.

Om de zorg voor kwetsbare kinderen vol te houden, is het belangrijk dat je zelf vitaal blijft. Eigen activiteiten dragen daar zeker aan bij. We juichen het dan ook toe dat je tijd besteedt aan je eigen welzijn. Daarbij verwachten we wel dat een vertrouwde, deskundige persoon je vervangt, bijvoorbeeld je partner, een ervaren oppas of een opvoeder van een ander gezinshuis of pleeggezin.

Als je bij de start van een traject al een huisdier hebt, hoeft dat geen bezwaar te zijn, zolang de kinderen die je opvangt er geen hinder van hebben, bijvoorbeeld vanwege een allergie. Bij de matching gaan we dit na. Wil je tijdens een zorgtraject een huisdier aanschaffen, overleg dit dat eerst met de ouders en het Simba-team.

Natuurlijk. Het is de bedoeling dat de kinderen een ‘gewoon’ gezinsleven meemaken en daar horen vanzelfsprekend ontmoetingen met familie en vrienden bij.

Het opvangen van kinderen uit een kwetsbaar gezin vraagt veel, daarom is het belangrijk dat je op je eigen vitaliteit let. We raden je zeker aan zo nu en dan een pauze in te lassen. Je bent zelf verantwoordelijk voor hoe je dat organiseert: misschien kunnen de kinderen een paar dagen bij familie logeren of kun je met een andere gezinshuis- of pleegouder vervanging regelen. Wees je er wel van bewust dat je tijdens het hele traject eindverantwoordelijk blijft voor de kwaliteit van de zorg.