Als kinderen (tijdelijk) niet veilig thuis kunnen wonen, doen jeugdhulpverleners hun uiterste best om broers en zussen samen te plaatsen. Toch komen kinderen uit één gezin nog te vaak op verschillende opvangplekken terecht, waardoor zij in een moeilijke tijd elkaars steun moeten missen. Hoe langer de gescheiden opvang duurt, hoe groter het risico dat familierelaties verder ontwricht raken en het gezin voorgoed uit elkaar valt.
In de Nederlandse wet ligt niet expliciet vast dat broers en zussen na een uithuisplaatsing per definitie bij elkaar worden geplaatst. Daar komt bij dat er te weinig gezinshuizen en pleeggezinnen zijn die twee of meer kinderen uit één gezin samen kunnen opvangen. Hoewel precieze cijfers ontbreken, blijven na een uithuisplaatsing naar schatting 50 procent van de broers en zussen niet bij elkaar, terwijl dat meestal wel in hun belang is. Dat blijkt uit het rapport ‘Samen, tenzij. Broertjes en zusjes bij elkaar houden bij uithuisplaatsing’ dat het Nederlands Jeugdinstituut in 2015 opstelde.
Familieband behouden
Het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties en andere (internationale) richtlijnen geven aan dat broers en zussen na een uithuisplaatsing de meeste baat hebben bij gezamenlijke opvang in een gezinsomgeving. Op die manier blijft de familieband zo veel mogelijk intact en kunnen kinderen de impact van wat ze meemaken samen verwerken. Het onderzoek ‘Geluk onder druk?’ (2020) van het Trimbos Instituut in opdracht van UNICEF Nederland bevestigt dat jongeren die sociale steun ervaren van hun ouders en hun broers en zussen minder emotionele problemen hebben en meer tevreden zijn over hun leven.
Rapport over samen plaatsen
Vanuit de visie dat ieder kind het recht heeft om veilig op te groeien binnen zijn of haar eigen familie is SOS Kinderdorpen samen met Defence for Children een lobby- en advocacy-traject gestart om de gezamenlijke opvang van broertjes en zusjes (als dat in hun belang is) in wetgeving en beleid verankerd te krijgen. Meer over het lobbytraject ‘We are family’ lees je op de website van Defence for Children. SOS Kinderdorpen en Defence for Children brachten op 30 september 2020, de Nationale Broer en Zus Dag, een rapport uit over het samen plaatsen van broers en zussen na een uithuisplaatsing, met daarin een pleidooi voor het aanpassen van de Nederlandse wet en een oproep aan de overheid om praktische hindernissen op te lossen die het samen plaatsen in de weg staan.
Ontwikkelingen in andere landen
Na intensieve lobby van SOS Kinderdorpen in Frankrijk heeft dat land in de wet opgenomen dat uithuisgeplaatste broertjes en zusjes gezamenlijk worden opgevangen. SOS Frankrijk heeft inmiddels 17 locaties voor deze vorm van gezamenlijke opvang. Onze zusterorganisatie doet ook onderzoek naar wat de band tussen broers en zussen betekent voor de ontwikkeling van kinderen en voor de gezinsrelaties. Lees meer over de ontwikkelingen bij SOS Kinderdorpen Frankrijk.
