Wat levert Simba Familiezorg op?

Onderzoeksresultaten pilot Simba Familiezorg
In samenwerking met bureau VanMontfoort is tijdens de pilotfase van Simba Familiezorg onderzocht hoe de werkwijze voor intensieve familiebegeleiding verder kan worden ontwikkeld. Daarnaast is gekeken hoe deze werkwijze eraan kan bijdragen dat in Nederland meer kinderen na een uithuisplaatsing met de juiste hulp veilig kunnen opgroeien bij hun ouders.

Tussen 2019 en 2022 zijn de eerste 14 gezinnen begeleid door Simba Familiezorg. Door deze trajecten nader te onderzoeken en te vragen naar ervaringen bij de betrokkenen is meer inzicht ontstaan in verschillende facetten van de werkwijze:

​

Simba Familiezorg bereikt de beoogde doelgroep
Bij de start van de pilot is de doelgroep van Simba Familiezorg omschreven als ‘kinderen van 0-18 jaar uit gezinnen met problemen op verschillende leefgebieden die uithuisgeplaatst zijn in kleinschalige woonvormen’. Er zijn drie indicatiecriteria vastgesteld die gaandeweg zijn verruimd:
 

• Broers en/of zussen of een enkel kind in de leeftijd van 0 tot 18 jaar

• Uithuisgeplaatste kinderen voor wie het perspectief ‘terugkeer naar huis’ is of voor wie het perspectief nog onbekend is of waar winst te behalen is in het contact tussen ouders en kinderen of kinderen onderling.

• Kinderen voor wie een uithuisplaatsing in het gedwongen kader is uitgesproken of van wie de ouders vrijwillig hebben ingestemd met een uithuisplaatsing.

Tijdens de pilot gold slechts één contra-indicatie:

• Afwezigheid van consent en commitment van alle betrokken partijen om te werken aan familieversterking en zoveel als mogelijk terugkeer naar huis.
   

Eerder opgestelde contra-indicaties (gericht op lichamelijke, psychiatrische of verslavingsproblematiek van ouders of gedragsproblematiek van kinderen) bleken tijdens de pilot niet relevant en kunnen vervallen. In plaats daarvan gebeurt een zorgvuldige screening waarin alle problemen, de overeenstemming en de bereidheid om samen te werken aan de doelen van het gezin worden verkend en uitgesproken om te werken aan familieversterking en waar mogelijk terugkeer naar huis.

​

Met de bovenstaande indicaties en contra-indicatie heeft Simba Familiezorg 26 kinderen uit 14 gezinnen begeleid. Deze gezinnen hadden over het algemeen ernstige problemen op verschillende leefgebieden en ze waren veelal vastgelopen in het jeugdbeschermingstraject.

De bereikte doelgroep komt daarmee overeen met de beoogde doelgroep: kinderen van 0-18 jaar uit gezinnen met problemen op verschillende leefgebieden die uithuisgeplaatst zijn in kleinschalige woonvormen.

​

Simba Familiezorg leidt in 93% tot familieversterking en in 86% tot terugkeer
Aan het begin van de pilot was de ambitie dat 60% van de kinderen uit de aangemelde gezinnen succesvol en duurzaam terug konden naar huis. Deze ambitie is ruimschoots bereikt: 86% van de gezinnen is tijdens de pilot herenigd. In 13 van de 14 gezinnen is familieversterking gerealiseerd: familiebanden zijn hersteld, waardoor ouders en kinderen weer vaker en beter contact hebben.

Om de einddoelen te halen (terugkeer of familieversterking) zijn tussendoelen opgesteld. Bij gezinnen die werken aan terugkeer zijn deze vooral gericht op huiselijke relaties, ouderschap en afstemming/samenwerking binnen het begeleidingstraject. Bij gezinnen waar terugkeer geen doel was gingen de tussendoelen vooral over huiselijke relaties en afstemming/samenwerking binnen het begeleidingstraject. Dit is het belangrijkste verschil tussen beide begeleidingstrajecten.

​

In de beginfase van een traject lijken de enige doelen te zijn: het starten van de samenwerking binnen het Simba-team en het systemisch onderzoeken van wat er precies speelt in een gezin en wat de hulpvragen zijn. Pas daarna, na zes weken tot drie maanden, stellen de ouders samen met de familiebegeleider persoonlijke doelen op. Deze zijn gebaseerd op de eisen van Jeugdbescherming voor terugkeer dan wel familieversterking. Deze doelen komen in een stappenplan met concrete, kleine stapjes die uiteindelijk leiden naar het einddoel.

​

Ouders en hulpverleners waarderen Simba Familiezorg als uniek en sterk
De aandacht en inzet voor herstel van relaties tussen kinderen en ouders, waar mogelijk met terugkeer naar huis, krijgen van alle betrokkenen een positieve waardering. De samenwerking binnen het Simba-team, zowel met ouders als met alle professionals, noemen zij de grootste uitdaging en tegelijk het sterkste punt in de begeleiding. Deze vraagt veel inzet en kunde van de familiebegeleiders en systeemcoaches. Het veelal positieve resultaat is mede mogelijk door de tijd die de familiebegeleider kan besteden aan de begeleiding: gemiddeld over het volledige traject 6 tot 12 uur per week. Daarnaast noemen betrokkenen het benaderen van ouders als gelijkwaardige leden in het Simba-team uniek evenals de focus op terugkeer van de kinderen naar huis.